नामलिङ्गानुशासनम्

2. Dvitīyaṃ kāṇḍam

15. vaiśyavargaḥ

(Über Vaiśyas)

6. Vers 44d - 57b
Kochen III: Varia


Übersetzt von Alois Payer

mailto:payer@payer.de 


Zitierweise | cite as: Amarasiṃha <6./8. Jhdt. n. Chr.>: Nāmaliṅgānuśāsana (Amarakośa) / übersetzt von Alois Payer <1944 - >. -- 2. Dvitīyaṃ kāṇḍam. -- 15. vaiśyavargaḥ  (Über Vaiśyas). -- 6. Vers 44d - 57b (Kochen III: Varia).  -- Fassung vom 2012-09-08. --  URL: http://www.payer.de/amarakosa7/amara215f.htm                                             

Erstmals hier publiziert: 2011-09-08

Überarbeitungen:

©opyright: Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)

Dieser Text ist Teil der Abteilung Sanskrit von Tüpfli's Global Village Library


Meinem Lehrer und Freund

Prof. Dr. Heinrich von Stietencron

ist die gesamte Amarakośa-Übersetzung

in Dankbarkeit gewidmet.


Falls Sie die diakritischen Zeichen nicht dargestellt bekommen, installieren Sie eine Schrift mit Diakritika wie z.B. Tahoma.

Die Devanāgarī-Zeichen sind in Unicode kodiert. Sie benötigen also eine Unicode-Devanāgarī-Schrift.


2. dvitīyaṃ kāṇḍam - Zweiter Teil


2.15. Vaiśyavargaḥ - Über Vaiśyas


Übersicht



Kochen (Verwertung der agrarischen Erzeugnisse)


Identifikation der lateinischen Pflanzennnamen


Bei der Identifikation der lateinischen Pflanzennamen folge ich, wenn immer es möglich ist:

Bhāvamiśra <16. Jhdt.>: Bhāvaprakāśa of Bhāvamiśra : (text, English translation, notes, appendences and index) / translated by K. R. (Kalale Rangaswamaiah) Srikantha Murthy. -- Chowkhamba Varanasi : Krishnadas Academy, 1998 - 2000. -- (Krishnadas ayurveda series ; 45). -- 2 Bde. -- Enthält in Bd. 1 das SEHR nützliche Lexikon (nigaṇṭhu) Bhāvamiśras.

Pandey, Gyanendra: Dravyaguṇa vijñāna : materia medica-vegetable drugs : English-Sanskrit. -- 3. ed. --  Varanasi : Chowkhamba Krishnadas Academy, 2005. -- 3 Bde. ; 23 cm. -- ISBN: 81-218-0088-9 (set)

Wo möglich, erfolgt die aktuelle Benennung von Pflanzen nach:

Zander, Robert <1892 - 1969> [Begründer]: Der große Zander : Enzyklopädie der Pflanzennamen  / Walter Erhardt ... --  Stuttgart : Ulmer, ©2008. -- 2 Bde ; 2103 S. -- ISBN 978-3-8001-5406-7.

WARNUNG: dies ist der Versuch einer Übersetzung und Interpretation eines altindischen Textes. Es ist keine medizinische Anleitung. Vor dem Gebrauch aller hier genannten Pflanzen wird darum ausdrücklich gewarnt. Nur ein erfahrener, gut ausgebildeter ayurvedischer Arzt kann Verschreibungen und Behandlungen machen! Die Bestimmung der Pflanzennamen beruht weitgehend auf Vermutungen kompetenter Āyurvedaspezialisten.



Abb.: Zubereitung von Chapatis (चपाती) an den heißen Quellen von Manikarna, Mandi - मंडी,  Himachal Pradesh
[Bildquelle: Asian Curator at The San Diego Museum of Art. -- http://www.flickr.com/photos/asianartsandiego/4837863117/. -- Zugriff am 2011-06-24. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


2.15.130. Bemerkung zum grammatischen Geschlecht des Folgenden


44c./d. syāt temanaṃ tu niṣṭhānaṃ triliṅgā vāsitāvadheḥ

स्यात् तेमनं तु निष्ठानं त्रिलिङ्गा वासितावधेः ।४४ ख।

Die Wörter bis vāsita (Vers 46d) sind Adjektive.


Colebrooke (1807): "The following to v. 46 admit three genders."


2.15.131. Am Spieß gebraten


45a./b. śūlākṛtaṃ bhaṭitraṃ ca chūlyam ukhyaṃ tu paiṭharam

शूलाकृतं भटित्रं च छूल्यम् उख्यं तु पैठरम् ।४५ क।

[Bezeichnungen für am Spieß gebraten:]

  • शूलाकृत - śūlākṛta 3: am Spieß zubereitet
  • भटित्र - bhaṭitra 3: am Spieß gebraten
  • शूल्य - śūlya 3: spießig, am Spieß gebraten

Colebrooke (1807): "Roasted on a spit."


शूलाकृत - śūlākṛta 3: am Spieß zubereitet



Abb.: शूलाकृतम् । Kabab - काबाब् - کباب , Delhi
[Bildquelle: Rohi Rath. -- http://www.flickr.com/photos/rohitrath/3752957295/. -- Zugriff am 2011-08-29. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


भटित्र - bhaṭitra 3: am Spieß gebraten



Abb.: भटित्रम् । शूलाकृतम् । Kabab - काबाब् - کباب , Mumbai - मुंबई, Maharashtra
[Bildquelle: Pankaj. -- http://www.flickr.com/photos/pankaj/3879769404/. -- Zugriff am 2011-08-29. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


शूल्य - śūlya 3: spießig, am Spieß gebraten



Abb.: शूल्यम् । Kabab Wazwan, Kashmir
[Bildquelle: Oniongas / Wikimedia. -- Public domain]


2.15.132. Im Kochtopf zubereitet


45a./b. śūlākṛtaṃ bhaṭitraṃ ca chūlyam ukhyaṃ tu paiṭharam

शूलाकृतं भटित्रं च छूल्यम् उख्यं तु पैठरम् ।४५ क।

[Bezeichnungen für im Kochtopf zubereitet:]

  • उख्य - ukhya 3: im Kochtopf befindlich, im Kochtopf gekocht (zu ukha m.: irdener Kochtopf)
  • पैठर paiṭhara 3: im Kochtopf befindlich, im Kochtopf gekocht (zu piṭhara n.: Kochtopf)

Colebrooke (1807): "Boiled in a caldron."


उख्य - ukhya 3: im Kochtopf befindlich, im Kochtopf gekocht (zu ukha m.: irdener Kochtopf)



Abb.: उख्यम् । Pongal (பொங்கல) Topf, Vikravandi - விக்கிரவாண்டி, Tamil Nadu
[Bildquelle: Kara Newhouse. -- http://www.flickr.com/photos/rogueanthro/5468449830/. -- Zugriff am 2011-08-29. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]  


पैठर paiṭhara 3: im Kochtopf befindlich, im Kochtopf gekocht (zu piṭhara n.: Kochtopf)



Abb.: पैठरम् । Kochen am zweiten Tag des-Pongal Fests (பொங்கல), Tamil Nadu
[Bildquelle: Thiagupillai / Wikipedia. -- GNU FDLicense]


2.15.133. Fertig zubereitet


45c./d. praṇītam upasaṃpannaṃ prayastaṃ syāt susaṃskṛtam

प्रणीतम् उपसंपन्नं प्रयस्तं स्यात् सुसंस्कृतम् ।४५ ख।

[Bezeichnungen für vorzüglich:]

  • प्रणीत - praṇīta 3: vorzüglich, vollbracht, fertig zubereitet
  • उपसंपन्न - upasaṃpanna 3: vollendet, fertig zubereitet

Colebrooke (1807): "Dressed."


प्रणीत - praṇīta 3: vorzüglich, vollbracht, fertig zubereitet



Abb.: प्रणीतो मत्स्यः । Gerösteter Karimeen (കരിമീന്‍‌ - Etroplus suratensis Bloch, 1790), Kerala
[Bildquelle: Fotokannan / Wikimedia. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]


उपसंपन्न - upasaṃpanna 3: vollendet, fertig zubereitet



Abb.: उपसंपन्नम् । Thālī - থালী, Assam
[Bildquelle: Soyuz Sharma / Wikipedia. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]


2.15.134. Schmackhaft zubereitet


45c./d. praṇītam upasaṃpannaṃ prayastaṃ syāt susaṃskṛtam

प्रणीतम् उपसंपन्नं प्रयस्तं स्यात् सुसंस्कृतम् ।४५ ख।

[Bezeichnungen für schmackhaft zubereitet:]

  •  प्रयस्त - prayasta 3: heiß geworden, gut gekocht, schmackhaft zubereitet
  • सुसंस्कृत - susaṃskṛta 3: gut zubereitet

Colebrooke (1807): "Seasoned.


प्रयस्त - prayasta 3: heiß geworden, gut gekocht, schmackhaft zubereitet



Abb.: प्रयस्तम् । Idiyappam (ഇടിയപ്പം, இடியாப்ப‌ம்), Südindien
[Bildquelle: Veronica. -- http://www.flickr.com/photos/worldtotable/4884106349/. -- Zugriff am 2011-08-29. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung)]


सुसंस्कृत - susaṃskṛta 3: gut zubereitet



Abb.: सुसंस्कृतम् । Avial (അവിയല്, அவியல்), Kerala
[Bildquelle: Rameshng / Wikimedia. -- Public domain]


Abb.: सुसंस्कृतम् । Kheer (खीर) und Puri (पूरी), Chambal - चम्बल, Madhya Pradesh
[Bildquelle: Yann / Wikimedia. -- GNU FDLicense]


2.15.135. Schleimig


46a./b. syāt picchilaṃ tu vijilaṃ saṃmṛṣṭaṃ śodhitaṃ same

स्यात् पिच्छिलं तु विजिलं संमृष्टं शोधितं समे ।४६ क।

[Bezeichnungen für schleimig:]

  • पिच्छिल - picchila 3: schleimig, schlüpfrig, schmierig (zu picchā f.: Schleim von Reis und anderen Fruchtkörpern)
  • विजिल - vijila 3: schleimig, schmierig

Colebrooke (1807): "Sauce mixed with rice-gruel. Or else any sauce, or condiment, with gravy : otherwise explained moist split pulse."


पिच्छिल - picchila 3: schleimig, schlüpfrig, schmierig (zu picchā f.: Schleim von Reis und anderen Fruchtkörpern)



Abb.: पिच्छिलम् । पिच्छा । Reisschleim, Mangalore - ಮಂಗಳೂರು, Karnataka


विजिल - vijila 3: schleimig, schmierig



Abb.: विजिलम् । Kolkata - কলকাতা, West Bengal
[Bildquelle: Soumit Nandi. -- http://www.flickr.com/photos/soumit/72958450/. -- Zugriff am 2011-08-29. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


2.15.136. Gereinigt


46a./b. syāt picchilaṃ tu vijilaṃ saṃmṛṣṭaṃ śodhitaṃ same

स्यात् पिच्छिलं तु विजिलं संमृष्टं शोधितं समे ।४६ क।

[Bezeichnungen für gereinigt:]

  • संमृष्ट - saṃmṛṣṭa 3: abgewischt, gereinigt
  • शोधित - śodhita 3: gereinigt

Colebrooke (1807): "Strained."


2.15.137. Glatt


46c./d. cikkaṇaṃ masṛṇaṃ snigdhaṃ tulye bhāvita-vāsite

चिक्कणं मसृणं स्निग्धं तुल्ये भावित-वासिते ।४६ ख।

[Bezeichnungen für glatt:]

  • चिक्कण - cikkaṇa 3: glatt, schlüpfrig, fettig
  • मसृण - masṛṇa 3: weich, glatt
  • स्निग्ध - snigdha: klebrig, feucht, glatt

Colebrooke (1807): "Bland, soft."


2.15.138. Parfümiert


46c./d. cikkaṇaṃ masṛṇaṃ snigdhaṃ tulye bhāvita-vāsite

चिक्कणं मसृणं स्निग्धं तुल्ये भावित-वासिते ।४६ ख।

[Bezeichnungen für parfümiert:]

  • भावित - bhāvita 3: entfaltet, parfümiert
  • वासित - vāsita 3: mit Wohlgeruch versehen, parfümiert

Colebrooke (1807): "Scented. The foregoing are used adjectively."


2.15.139. Halb geröstetes Korn


47a./b. āpakkaṃ paulir abhyūṣo lājāḥ puṃ-bhūmni cākṣatam

आपक्कं पौलिर् अभ्यूषो लाजाः पुं-बूम्नि चाक्षतम् ।४७ क।

[Bezeichnungen für halb geröstetes Korn:]

  • आपक्क - āpakka n.: Halbgares
  • पौलि - pauli m.: "halb geröstetes Korn, eine Art Gebäck" (PW)
  • अभ्यूष - abhyūṣa m.: "nur ein wenig geröstetes Korn usw." (PW)

Colebrooke (1807): "Food half dressed. To be eaten from the hand ; some say bread ; others, green barley fried."


2.15.140. Geröstetes Getreide


47a./b. āpakkaṃ paulir abhyūṣo lājāḥ puṃ-bhūmni cākṣatam

आपक्कं पौलिर् अभ्यूषो लाजाः पुं-बूम्नि चाक्षतम् ।४७ क।

[Bezeichnungen für geröstetes Getreide:]

  • लाज - lāja m. pl.: geröstetes Korn1
  • अक्षत - akṣata n. sg., m. pl.: unverletzt, nicht gemahlen, geröstetes Korn

Colebrooke (1807): "Fried grain."


1 लाज - lāja m. pl.: geröstetes Korn, Puff-Reis


येषां स्युस्तण्डुलास्तानि धान्यानि सतुषाणि च ।
भृष्टानि स्फुटितान्याहुर् लाजा इति मनीषिणः ॥२७४॥

"Paddy fried and allowed to form flower like, this is called Lājā."

[Bhāvaprakāśa I, 439]

"parching. Soaking grain in water, roasting it in hot sand so that the grain swells but does not burst, and finally pounding it in a mortar yields a parched and flattened product. Even the Rigveda (1500 BC) mentions lājāḥ or parched barley, which was reduced to a coarse flour called saktu (the modern sattu) and eaten with ghee, milk, curds and even soma juice."

[Quelle: Achaya, K. T. <1923 - 2002>: A historical dictionary of Indian food. -- New Delhi : Oxford University Press, ©1998. -- 347 S. ; 22 cm. -- ISBN 019 565868 X. -- S. 178.]


Abb.: लाजाः (?) । Puff-Reis, Bangalore ಬೆಂಗಳೂರು, Karnataka
[Bildquelle: Harsha K R. -- http://www.flickr.com/photos/mynameisharsha/3172848415/. -- Zugriff am 2011-08-30. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]


2.15.141. Platt gedrückter Reis etc.


47c./d. pṛthukaḥ syāc cipiṭako dhānā bhṛṣṭayave striyām

पृथुकः स्याच् चिपिटको धाना भृष्टयवे स्त्रियाम् ।४७ ख।

  • पृथुक - pṛthuka m.: breit gedrücktes Korn
  • चिपिटक - cipiṭaka m.: abgestumpft, abgeplattet, platt; "platt gedrückter Reis u.s.w." (PW)

Colebrooke (1807): "Rice, &c. flattened."


पृथुक - pṛthuka m.: breit gedrücktes Korn



Abb.: पृथुकः । Poha (पोहे, પૌંઆ) aus platt gedrücktem Reis, Maharashtra
[Bildquelle: rovingl. -- http://www.flickr.com/photos/70522326@N00/305698269. -- Zugriff am 2011-09-05. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


चिपिटक - cipiṭaka m.: abgestumpft, abgeplattet, platt; "platt gedrückter Reis u.s.w." (PW)



Abb.: चिपिटकः । Platt gedrückter Reis
[Bildquelle: Sanjay Acharya / Wikipedia. -- GNU FDLicense]


2.15.142. Geröstete Gerstenkörner


47c./d. pṛthukaḥ syāc cipiṭako dhānā bhṛṣṭayave striyām

पृथुकः स्याच् चिपिटको धाना भृष्टयवे स्त्रियाम् ।४७ ख।

धाना - dhānā f. ist eine Bezeichnung für geröstete Gerste (bhṛṣṭa-yava).


Colebrooke (1807): "Fried barley or rice."


2.15.143. Kuchen


48a./b. pūpo 'pūpaḥ piṣṭakaḥ syāt karambho dadhi-saktavaḥ

पूपो ऽपूपः पिष्टकः स्यात् करम्भो दधि-सक्तवः ।४८ क।

[Bezeichnungen für Kuchen:]

  • पूप - pūpa m.: Kuchen
  • पूप - apūpa m.: Kuchen
  • पिष्टक - piṣṭaka m.: zermahlen, Backwerk (aus Mehl), Kuchen

Colebrooke (1807): "Cake."


पूप - pūpa m.: Kuchen



Abb.: पूपाः । Sohan Papdi (सोहन पापड़ी)
[Bildquelle: Pamri / Wikimedia. -- Public domain]


पूप - apūpa m.: Kuchen


"Apūpa is the general word from the Rigveda1 onwards for a cake, which might be mixed with ghee (ghṛtavant),2 or be made of rice (vrīhi),3 or of barley (yava).4

In the Chandogya Upanisad5 there is a difference of interpretation. Max Müller renders it as 'hive,' Böhtlingk as 'honeycomb,' Little6 as 'cake.'

1 iii. 52, 7.
2
Rv. x. 45, 9.

3
Śatapatha Brāhmaṇa, ii. 2, 3, 12. 13.
4
Śatapatha Brāhmaṇa, iv. 2, 5, 19.
5
iii. 1, 1.
6
Grammatical Index, s.v."

[Quelle: MacDonell, Arthur Anthony <1854 - 1930> ; Keith, Arthur Berriedale <1879 - 1944>: Vedic index of names and subjects. -- London . Murray, 1912. -- 2 Bde. -- Bd. 1. -- S. 26.]


Abb.: अपूपाः । appam (அப்பம், അപ്പം), Kerala
[Bildquelle: Jomesh / Wikimedia. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


पिष्टक - piṣṭaka m.: Backwerk, Kuchen



Abb.: पिष्टकाः । Gaja - Weizenmehlkuchen in Zuckersirup, West Bengal
[Bildquelle: Biswarup Ganguly / Wikimedia. -- GNU FDLicense]


2.15.144. Sauermilchgrütze


48a./b. pūpo 'pūpaḥ piṣṭakaḥ syāt karambho dadhi-saktavaḥ

पूपो ऽपूपः पिष्टकः स्यात् करम्भो दधि-सक्तवः ।४८ क।

[Bezeichnungen für Sauermilchgrütze:]

  • करम्भ - karambha m.: Grütze, Mus, Brei, Mischung
  • दधि-सक्तु m. pl.: Grobmehl (saktu) aus gerösteten Getreidekörnern mit Sauermilch

Colebrooke (1807): "mixed with curds."


"Karambha is the name, from the Rigveda onwards,1 of a kind of porridge made of grain (Yava), which was unhusked, parched slightly, and kneaded.2 It was the especial sacrificial portion of Pūṣan, no doubt in his capacity of an agricultural deity. Karambha was also made of barley (Upavāka)3 or of sesame(Tirya).4

1 Rv. i. 187, 16 ; iii. 52, 7 ; vi. 56, 1 ; 57, 2 ; viii. 102, 2 ; Av. iv. 7, 2. 3 ; vi. 16, 1 ; Taittirīya Saṃhitā, iii. 1, 10, 2 ; vi. 5, 11, 4, etc.
2
Śatapatha Brāhmaṇa, ii. 5, 2, 14 ; iv. 2, 4, 18. Cf. Schrader, Prehistoric Antiquities, 317 ; Eggeling, Sacred Books of the East, 12, 395, n. 1.
3
Vājasaneyi Saṃhitā, xix. 22.
4 Av. iv. 7, 3, but see Bloomfield, Hymns of the Atharvaveda, 377; Whitney, Translation of the Atharvaveda, 155.
Cf. Zimmer, Altindisches Leben, 270"

[Quelle: MacDonell, Arthur Anthony <1854 - 1930> ; Keith, Arthur Berriedale <1879 - 1944>: Vedic index of names and subjects. -- London . Murray, 1912. -- 2 Bde. -- Bd. 1. -- S. 138.]


2.15.145. Gekochter Reis


48c./d. bhissā strī bhaktam andho 'nnam odano 'strī sa dīdiviḥ

भिस्सा स्त्री भक्तम् अन्धो ऽन्नम् ओदनो ऽस्त्री स दीदिविः ।४८ ख।

[Bezeichnungen für gekochten Reis:]

  • भिस्सा - bhissā f.: gekochter Reis
  • भक्त - bhakta n.: Zugeteiltes, Portion, Nahrung, Mahlzeit
  • अन्धस् - andhas n.: Kraut (bes. der Somapflanze), Saft, Speise
  • न्न anna n.: Speise, Nahrung, Reis
  • ओदन - odana m., n.: Mus, Reisbrei, gekochter Reis
  • दीदिवि - dīdivi m.: Glänzender, gekochter Reis, Speise

Colebrooke (1807): "Boiled rice."


भिस्सा - bhissā f.: gekochter Reis



Abb.: भिस्सा । Essen zu Upanayana
[Bildquelle: Unny Nambudiripad. -- http://www.flickr.com/photos/unnyn/5992419739/. -- Zugriff am 2011-09-05. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung)]


भक्त - bhakta n.: Zugeteiltes, Portion, Nahrung, Mahlzeit



Abb.: भक्तम् । Tamil Nadu
[Bildquelle: Palagret. -- http://www.flickr.com/photos/palagret/407224996/. -- Zugriff am 2011-09-05. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


अन्धस् - andhas n.: Kraut (bes. der Somapflanze), Saft, Speise



Abb.: अन्धः । Pongal (பொங்கல), Tamil Nadu
[Bildquelle: Kamala Lakshminarayanan. -- http://www.flickr.com/photos/lkamala/357679027/. -- Zugriff am 2011-09-05. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]


न्न anna n.: Speise, Nahrung, Reis



Abb.: अन्नम् । Annaprāśana mit Reis, Hyderabad - హైదరాబాద్, Andhra Pradesh
[Bildquelle: tigerpuppalla_2. -- http://www.flickr.com/photos/puppala_2/452002439/. -- Zugriff am 2011-09-05. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


ओदन - odana m., n.: Mus, Reisbrei, gekochter Reis



Abb.: ओदनः । Alappuzha - ആലപ്പുഴ, Kerala
[Bildquelle: Christopher Macsurak. -- http://www.flickr.com/photos/macsurak/2126016181/. -- Zugriff am 2011-09-05. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]
 


दीदिवि - dīdivi m.: Glänzender, gekochter Reis, Speise



Abb.: दीदिविः । Chennai - சென்னை, Tamil Nadu
[Bildquelle: Daniel Roy. -- http://www.flickr.com/photos/backpackfoodie/4504260163/. -- Zugriff am 2011-09-05. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


2.15.146. Beim Kochen angebrannter Reis


49a./b. bhissaṭā dagdhikā sarva-rasāgre maṇḍam astriyām

भिस्सटा दग्धिका सर्व-रसाग्रे माण्डम् अस्त्रियाम् ।४९ क।

[Bezeichnungen für beim Kochen angebrannten Reis:]

  • भिस्सटा - bhissaṭā f.: beim Kochen angebrannter Reis
  • दग्धिका - dagdhikā f.: angebrannter Reis

Colebrooke (1807): "The same scorched."


दग्धिका - dagdhikā f.: angebrannter Reis



Abb.: दग्धिका ।
[Bildquelle: Keiichi Hida. -- http://www.flickr.com/photos/gnr/451993715/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


2.15.147. Schaum


49a./b. bhissaṭā dagdhikā sarva-rasāgre maṇḍam astriyām

भिस्सटा दग्धिका सर्व-रसाग्रे माण्डम् अस्त्रियाम् ।४९ क।

[Der Schaum] auf jeglicher Flüssigkeit heißt माण्ड - maṇḍa m., n.: Schmuck, Rahm, Schaum


Colebrooke (1807): "Scum."


maṇḍa m., n.: Schmuck, Rahm, Schaum



Abb.: मण्डम् । Frischmilch
[Bildquelle: Roxanne Ready. -- http://www.flickr.com/photos/shardsofblue/5512783275/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]


2.15.148. Schaum auf gekochtem Reis


49c./d. māsarācāma-nisrāvā maṇḍe bhakta-samudbhave

मासराचाम-निस्रावा मण्डे भक्त-समुद्भवे ।४९ क।

Bezeichnungen für Schaum, der beim Reis(kochen) entsteht:

  • मासर - māsara m.: Reisschaum
  • आचाम - ācāma m.: Ausspülung des Mundes, Schaum auf gekochtem Reis
  • निस्राव - nisrāva m.: Herabfließen, Schaum auf gekochtem Reis

Colebrooke (1807): "Scum of boiled rice."


मासर - māsara m.: Reisschaum



Abb.: मासरः । Schaum beim Kochen von Basmati-Reis
[Bildquelle: Bob Peters. -- http://www.flickr.com/photos/22179048@N05/5194663601/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


आचाम - ācāma m.: Ausspülung des Mundes, Schaum auf gekochtem Reis



Abb.: आचामः । Schaum beim Reiskochen
[Bildquelle: genericitis. -- http://www.flickr.com/photos/genericitis/2777154191/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


निस्राव - nisrāva m.: Herabfließen, Schaum auf gekochtem Reis



Abb.: निस्रावः । Schaum beim Reiskochen
[Bildquelle: genericitis. -- http://www.flickr.com/photos/genericitis/2778008620/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


2.15.149. Reisbrei


50a./b. yavāgūr uṣṇikā śrāṇā vilepī taralā ca sā

यवागूर् उष्णिका श्राणा विलेपी तरला च सा ।५० क।

[Bezeichnungen für Reisbrei:]

  • यवागू - yavagū f.: Gerstenbrei, Reisbrei
  • उष्णिका - uṣṇikā f.: Heisses, Reisbrei
  • श्राणा - śrāṇā f.: Gekochtes, Reisbrei
  • विलेपी - vilepī f.: Klebriges, Reisbrei
  • तरला - taralā f.: Zitterndes, Reisbrei

Colebrooke (1807): "Rice gruel."


यवागू - yavagū f.: Gerstenbrei, Reisbrei


"yavāgū means 'barley-gruel', but is also used of weak decoctions of other kinds of grain."

[Quelle: MacDonell, Arthur Anthony <1854 - 1930> ; Keith, Arthur Berriedale <1879 - 1944>: Vedic index of names and subjects. -- London . Murray, 1912. -- 2 Bde. -- Bd. 2. -- S. 188]


विलेपी - vilepī f.: Klebriges, Reisbrei



Abb.: विलेपी । Reisbrei, Japan
[Bildquelle: Toshiyuki IMAI. -- http://www.flickr.com/photos/matsuyuki/3027416792/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz  (Namensnennung, share alike)]


2.15.150. Zu einer Kuh gehörend, von einer Kuh stammend


50c./d. gavyaṃ triṣu gavāṃ sarvaṃ goviṅ gomayam astriyām

गव्यं त्रिषु गवां सर्वं गिविङ् गोमयं अस्त्रियाम् ।५० ख।

Alles was zu einer Kuh gehört bzw. von einer Kuh stammt heißt गव्य - gavya 3: Rinds-, Kuh-


Colebrooke (1807): "Belonging to a cow."


गव्य - gavya 3: Rinds-, Kuh-



Abb.: गव्यानि । Mohali - ਮੋਹਾਲੀ, Punjab
[Bildquelle: ILRI. -- http://www.flickr.com/photos/ilri/5002676035/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


Abb.: गव्यानि । Mohali -
ਮੋਹਾਲੀ, Punjab
[Bildquelle: ILRI. -- http://www.flickr.com/photos/ilri/5003272738/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


2.15.151. Kuhscheiße


50c./d. gavyaṃ triṣu gavāṃ sarvaṃ goviṅ gomayam astriyām

गव्यं त्रिषु गवां सर्वं गिविङ् गोमयं अस्त्रियाम् ।५० ख।

[Bezeichnungen für Kuhfladen:]

  • गिविष् - goviṣ f.: Kuhscheiße
  • गोमय - gomaya m., n.: Kuhmist, Kuhfladen

Colebrooke (1807): "Cowdung."


गिविष् - goviṣ f.: Kuhscheiße



Abb.: गोविट् । Bihar
[Bildquelle: Tevaprapas Makklay / Wikimedia. -- Public domain]
 


Abb.: गोविट् । Trocknen von Kuhmist, Mayapur - মায়াপুর, West Bengal
[Bildquelle: Vrindavan Lila. -- http://www.flickr.com/photos/mayapur/4281745330/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine Bearbeitung)]


गोमय - gomaya m., n.: Kuhmist, Kuhfladen


 
Abb.: गोमयम् । Figuren aus Kuhmist zu Diwali (दीवाली), Udaipur - उदयपुर, Rajasthan
[Bildquelle: Benjamin Vander Steen. -- http://www.flickr.com/photos/bjvs/4307563791/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


2.15.152. Getrocknete Kuhfladen


51a./b. tat tu śuṣkaṃ karīṣo 'strī dugdhaṃ kṣīraṃ payaḥ samam

तत् तु शुष्कं करीषो ऽस्त्री दुग्धं क्षीरं पयः समम् ।५१ क।

Getrocknete Kuhscheiße heißt करीष - karīṣa m., n.: getrockneter Kuhmist


Colebrooke (1807): "Dry cowdung."



Abb.: करीषः । Pushkar - पुष्कर, Rajasthan
[Bildquelle: ૐ Dey Alexander ૐ. -- http://www.flickr.com/photos/dey/4453954/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


Abb.: करीषः । Kuhmist als Brennmaterial, Jodhpur - जोधाणा, Rajasthan
[Bildquelle: Shreyans Bhansali. -- http://www.flickr.com/photos/thebigdurian/29862842/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


2.15.153. Milch


51a./b. tat tu śuṣkaṃ karīṣo 'strī dugdhaṃ kṣīraṃ payaḥ samam

तत् तु शुष्कं करीषो ऽस्त्री दुग्धं क्षीरं पयः समम् ।५१ क।

[Bezeichnungen für Milch:]

  • दुग्ध - dugdha n.: Gemolkenes, Milch
  • क्षीर - kṣīra n.: Milch
  • पयस् - payas n.: Flüssigkeit, Wasser, Milch

Colebrooke (1807): "Milk."


दुग्ध - dugdha n.: Gemolkenes, Milch



Abb.: दुग्धम् । Tamil Nadu
[Bildquelle: Mayur Paul / HelpAge International. -- http://www.flickr.com/photos/agehelps/4833558487/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


क्षीर - kṣīra n.: Milch



Abb.: क्षीरम् । Bangalore - ಬೆಂಗಳೂರು, Karnataka
[Bildquelle: Bryce Edwards. -- http://www.flickr.com/photos/bryceedwards/280501543/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)] 


Abb.: क्षीरम् ।  Milchmann, Bharatpur - भरतपुर, Rajasthan
[Bildquelle: Bagheera2. -- http://www.flickr.com/photos/50445176@N00/4927985254/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


पयस् - payas n.: Flüssigkeit, Wasser, Milch



Abb.: पयः । Trinken an den Zitzen eines Wildes, Darstellung des Alambusā-Jātaka (Jātaka 523), Gandhara, 2./3. Jhdt. n. Chr.
[Bildquelle: Cea. -- http://www.flickr.com/photos/centralasian/5497027975/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


Abb.: पयः । Kṛṣṇa stiehlt Milch
[Bildquelle: counterclockwise. -- http://www.flickr.com/photos/xclockwise/2949312881/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)] 


2.15.154. Milchprodukt


51c./d. payasyam ājya-dadhy-ādi trapsyaṃ dadhi dhanetarat

पयस्यम् आज्य-दध्यादि त्रप्स्यं दधि धनेतरत् ।५१ ख।

Opfer-Schmelzbutter (ājya n.), Sauermilch (dadhi n.) u. ä. sind पयस्य - payasya n.: von Milch stammend, Milch-, Milchprodukt


Colebrooke (1807): "Prepared from milk. Butter, curds, &c."


पयस्य - payasya n.: von Milch stammend, Milch-, Milchprodukt


"payasyā in the later Saṃhitās and Brāhmaṇas denotes curds, said to consist of a mixture of sour milk and hot or cold fresh milk.2

2  See Eggeling, Sacred Books of the East, 12, 381, n. 2]

[Quelle: MacDonell, Arthur Anthony <1854 - 1930> ; Keith, Arthur Berriedale <1879 - 1944>: Vedic index of names and subjects. -- London . Murray, 1912. -- 2 Bde. -- Bd. 1. -- S. 491.]


Abb.: पयस्यम् । आज्यम् । Schmelzbutter fürs Opfer, Ganeshpuri - गणेशपुरी, Maharashtra
[Bildquelle: ૐ Dey Alexander ૐ. -- http://www.flickr.com/photos/dey/467630528/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


Abb.: पयस्यम् । दधि । Sauermilch / Yoghurt aus Büffelmilch, Kolkata - কলকাতা, West Bengal
[Bildquelle: Daniel Roy. -- http://www.flickr.com/photos/backpackfoodie/4328940265/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


2.15.155. Minderwertige Sauermilch


51c./d. payasyam ājya-dadhy-ādi trapsyaṃ dadhi dhanetarat

पयस्यम् आज्य-दध्यादि त्रप्स्यं दधि धनेतरत् ।५१ ख।

Sauermilch (dadhi n.), die nicht wertvoll ist, heißt त्रप्स्य - trapsya n.: minderwertige (dünne) Sauermilch (wohl zu trap 1: sich schämen)


Colebrooke (1807): "Thin or diluted curds."


2.15.156. Schmelzbutter


52a./b. ghṛtam ājyaṃ haviḥ sarpir navanītaṃ navoddhṛtam

घृतम् आज्यं हविः सर्पिर् नवनीतं नवोद्धृतम् ।५२ क।

[Bezeichnungen für Schmelzbutter (Ghee):]

  • घृत - ghṛta n.: beträufelt, Schmelzbutter  
  • आज्य  - ājya n.: Opfer-Schmelzbutter
  • हविस् - havis f.: Opfergabe
  • सर्पिस् - sarpis f.: Schmelzbutter

Colebrooke (1807): "Clarified butter."


घृत - ghṛta n.: Geträufeltes, Schmelzbutter


"Ghṛta, the modern Ghee or 'clarified butter,' is repeatedly mentioned in the Rigveda1 and later2 both as in ordinary use and as a customary form of sacrifice. According to a citation in Sāyaṇa's commentary on the Aitareya Brāhmaṇa,3 the distinction between Ghṛta and Sarpis consisted in the latter being butter fully melted, while the former was butter melted and hardened (ghanī-bhūta), but this distinction cannot be pressed.

Because the butter was thrown into the fire, Agni is styled 'butter-faced' (ghṛta-pratīka),4 'butter-backed' (ghṛta-pṛṣṭha),5 and 'propitiated with butter' (ghṛta-prasatta),6 and 'fond of butter' (ghṛta-prī7). Water was used to purify the butter : the waters were therefore called 'butter-cleansing' (ghṛta-pū).8

In the Aitareya Brāhmaṇa9 it is said that Ājya, Ghṛta, Āyuta, and Navanīta pertain to gods, men, Pitṛs, and embryos respectively.

1 i. 134, 6; ii. 10, 4; iv. 10, 6; 58, 5. 7. 9; v. 12, 1, etc.
2
Vājasaneyi Saṃhitā, ii. 22, etc. ; Av. iii. 13, 5, etc. ; Śatapatha Brāhmaṇa, i. 8, 1, 7 (with Dadhi, Mastu, Amīksā) ; ix. 2, 1, 1 (Dadhi, Madhu,Ghṛta), etc.

3
i. 3 (p. 240, edition Aufrecht).
4
Rv. i. 143, 7; iii. 1, 18; v. 11, 1; x. 21, 7, etc.
5
Rv. i. 164, 1 ; v. 4, 3 ; 37, 1 ; vii. 2, 4, etc.
6
Rv. v. 15, 1.
7
Av. xii. 1, 20 ; xviii. 4, 41.
8
i. 3
Cf. Zimmer, Altindisches Leben, 227."

[Quelle: MacDonell, Arthur Anthony <1854 - 1930> ; Keith, Arthur Berriedale <1879 - 1944>: Vedic index of names and subjects. -- London . Murray, 1912. -- 2 Bde. -- Bd. 1. -- S. 250]


Abb.: घृतम् । Ghee (घी)
[Bildquelle: Whitebox / Wikimedia. -- GNU FDLicense]


Abb.:
घृतम् । Feste Schmelzbutter
[Bildquelle: Rainer Zenz / Wikipedia. -- GNU FDLicense]


आज्य  - ājya n.: Opfer-Schmelzbutter



Abb.: आज्यम् । Hochzeit, Mumbai, Maharashtra
[Bildquelle: Will Luo. -- http://www.flickr.com/photos/analogian/2185884098/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine Bearbeitung)]


हविस् - havis f.: Opfergabe


"Havis is the general term for an offering to the gods, 'oblation,' whether of grain, or Soma, or milk, or clarified butter, etc. It is common from the Rigveda1 onwards.2

1 i. 24, II ; 26, 6; 170, 5, etc.
2 Av. iii. 10, 5 ; vi. 5, 3, etc."

[Quelle: MacDonell, Arthur Anthony <1854 - 1930> ; Keith, Arthur Berriedale <1879 - 1944>: Vedic index of names and subjects. -- London . Murray, 1912. -- 2 Bde. -- Bd. 2. -- S. 501]


Abb.: हविः । Hochzeit, Virginia, USA
[Bildquelle: Manas Tungare. -- http://www.flickr.com/photos/manastungare/2090145507/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


सर्पिस् - sarpis f.: Schmelzbutter


"Sarpis denotes 'melted butter,' whether in a liquid or solidified condition, and not differing from Ghṛta according to the St. Petersburg Dictionary. Roth there rejects the definition cited by Sāyaṇa in his commentary on the Aitareya Brāhmaṇa,1 which discriminates Sarpis as the liquid and Ghṛta as the solid condition of the butter. The word is repeatedly mentioned in the Rigveda2 and later.3

1 i. 3, 5.
2 i. 127, I ; V. 6, 9 ; x. 18, 7.
3 Av. i. 15, 4 ; ix. 6, 41 ; x. 9, 12 ; xii. 3, 45 ; Taittirīya Saṃhitāt, ii. 3, 10, i, etc."

[Quelle: MacDonell, Arthur Anthony <1854 - 1930> ; Keith, Arthur Berriedale <1879 - 1944>: Vedic index of names and subjects. -- London . Murray, 1912. -- 2 Bde. -- Bd. 2. -- S. 438]


Abb.: सर्पिः । Flüssige Schmelzbutter
[Bildquelle: Rainer Zenz / Wikipedia. -- GNU FDLicense]


2.15.157. Frische Butter


52a./b. ghṛtam ājyaṃ haviḥ sarpir navanītaṃ navoddhṛtam

घृतम् आज्यं हविः सर्पिर् नवनीतं नवोद्धृतम् ।५२ क।

[Bezeichnungen für frische Butter:]

  • नवनीत - navanīta n.: "frisch Ausgeführtes", frische Butter
  • नवोद्धृत - navoddhṛta n.: "frisch Herausgenommenes", frische Butter

Colebrooke (1807): "Fresh butter."


नवनीत - navanīta n.: "frisch Ausgeführtes", frische Butter



Abb.: नवनीतम् । Frisch gebutterte Butter
[Bildquelle: Julia Frost. -- http://www.flickr.com/photos/johnnystiletto/5638054083/in/photostream/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung)]  


नवोद्धृत - navoddhṛta n.: "frisch Herausgenommenes", frische Butter



Abb.: नवोद्धृतम् । Buttern,
Mohali - ਮੋਹਾਲੀ, Punjab
[Bildquelle: ILRI. -- http://www.flickr.com/photos/ilri/5002686783/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


2.15.158. Butter aus dem Rahm des Vortages


52c./d. tat tu haiyaṅgavīnaṃ yat hyogodohodbhavaṃ ghṛtam

तत् तु हैयङ्गवीनं यत् ह्योगोदोहोद्भवं घृतम् ।५२ ख।

Schmelzbutter, die aus gestriger Kuhmilch gemacht wurde, heißt  हैयङ्गवीन - haiyaṅgavīna n.: von der gestrigen Kuh(milch) stammend, Butter vom Rahm des vorhergehenden Tages (zu hyas + gavīna <von go>)


Colebrooke (1807): "Butter of yesterday's milk. Some explain it butter from new milk."


2.15.159. Buttermilch


53a./b. danḍāhataṃ kālaśeyam ariṣṭam api gorasaḥ

दण्डाहतं कालशेयम् अरिष्टम् अपि गोरसः ।५३ क।

[Bezeichnungen für Buttermilch:]

  • दण्डाहत - daṇḍāhata n.: "mit dem Butterstößel (daṇḍa) Geschlagenes", Buttermilch
  • कालशेय - kālaśeya n.: "aus dem Topf", Buttermilch
  • अरिष्ट - ariṣṭa n.: "Unversehrtes", Buttermilch
  • गोरस - gorasa m.: "Kuhsaft", Buttermilch, Kuhmilch

Colebrooke (1807): "Buttermilk."


"Buttermilch, die Flüssigkeit, die nach dem Ausbuttern im Butterfas zurückbleibt, ist dickflüssig, vom spez. Gew. 1,032–1,035, enthält, abgesehen von Butterklümpchen, etwa 0,2–0,8 Proz. Fett, 3,5 Proz. Käsestoff, 4 Proz. Milchzucker und 0,7 Proz. Mineralstoffe wie frische Milch oder, falls sie sauer ist, an Stelle eines Teiles des Milchzuckers freie Milchsäure. Sie ist ein angenehm säuerliches, kühlendes und sehr nahrhaftes Getränk, ruft aber bei manchen Leuten Magenbeschwerden hervor. Man trinkt sie auch als diätetisches und leicht abführendes Mittel; sie dient ferner zur Schweinemast, zur Bereitung von Käse (Buttermilchkäse), zum Bleichen, zum Befestigen der Farben beim Kattundruck oder Farbendruck etc."

[Quelle: Meyers großes Konversations-Lexikon. -- DVD-ROM-Ausg. Faksimile und Volltext der 6. Aufl. 1905-1909. -- Berlin : Directmedia Publ. --2003. -- 1 DVD-ROM. -- (Digitale Bibliothek ; 100). -- ISBN 3-89853-200-3. -- s.v.]


दण्डाहत - daṇḍāhata n.: "mit dem Butterstößel (daṇḍa) Geschlagenes", Buttermilch



Abb.:
दण्डाहतम् । Buttern (Quirlen) zur Gewinnung von Buttermilch, Karla Caves, Maharashtra
[Bildquelle: Harini Calamur. -- http://www.flickr.com/photos/gargi/2201303362/. -- Zugriff am 2011-09-06. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


कालशेय - kālaśeya n.: "aus dem Topf", Buttermilch



Abb.: कालशेयम् । Butter (unten) und Buttermilch gleich nach dem Buttern (vor dem Gerinnen)
[Bildquelle: MGF/Lady Disdain. -- http://www.flickr.com/photos/rilmara/4125188663/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


अरिष्ट - ariṣṭa n.: "Unversehrtes", Buttermilch



Abb.: अरिष्टम् । Frisch geschlagene Butter in der "unversehrten" Buttermilch schwimmend, USA
[Bildquelle: Adam Engelhart. -- http://www.flickr.com/photos/tellumo/351432862/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]


गोरस - gorasa m.: "Kuhsaft", Buttermilch, Kuhmilch



Abb.: गोरसः । Gratis-Ausgabe von Sambharam (സംഭാരം), gewürzte Buttermilch, Thrissur - തൃശൂര്‍, Kerala
[Bildquelle: Joseph Thomas. -- http://www.flickr.com/photos/jocalling/10856710/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


2.15.160. Buttermilch mit bzw. ohne Wasserzusatz


53c./d. takraṃ hy udaśvin mathitaṃ pādāmbv ardhāmbu nirjalam

तक्रं ह्य् उदश्विन् मथितं पादाम्ब्व् अर्धाम्बु निर्जलम् ।५३ ख।

Bezeichnungen [für Buttermilch] mit ¼ Wasser, ½ Wasser, bzw. ohne Wasser:

  • तक्र - takra n.1: gewässerte Buttermilch (3 Teile Buttermilch, 1 Teil Wasser)
  • उदश्वित् - udaśvit n.2: "mit Wasser Angeschwollenes", gewässerte Buttermilch (je zur Hälfte Buttermilch und Wasser)
  • मथित - mathita n.3: Gequirltes, Buttermilch ohne Wasserzusatz

Colebrooke (1807): "with portions of water."

1 "With a fourth part of water."

2 "With an equal part of water."

3 "Without water."


2.15.161. Schaum auf Sauermilch


54a./b. maṇḍaṃ dadhi-bhavaṃ mastu pīyūṣo 'bhinavaṃ payaḥ

मण्डं दधि-भवं मस्तु पीयूषो ऽभिनवं पयः ।५४ क।

Schaum, der auf Sauermilch (dadhi) entsteht, heißt मस्तु - mastu n.: Schaum auf Sauermilch


Colebrooke (1807): "Whey of curds."


मस्तु - mastu n.: Schaum auf Sauermilch



Abb.: मस्तु । Lassi (लस्सी), Delhi
[Bildquelle: sangboo nam. -- http://www.flickr.com/photos/nicing/4511114816/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


2.15.162. Kolostralmilch


54a./b. maṇḍaṃ dadhi-bhavaṃ mastu pīyūṣo 'bhinavaṃ payaḥ

मण्डं दधि-भवं मस्तु पीयूषो ऽभिनवं पयः ।५४ क।

Ganz neue Milch (d.h. kurz nach dem Kalben) heißt पीयूष - pīyūṣa m.: Kolostralmilch 


Colebrooke (1807): "Milk of a cow which lately calved. Within the first seven days. Also पेयुषः -षं and पीयूषं.  Some make the last signify milk after the seventh day from the cow's calving."


"Das Kolostrum (lat. colostrum, auch Colostrum) ist die Erstmilch für Säugetiere, die von der weiblichen Milchdrüse produziert wird, um das Neugeborene in den ersten Tagen optimal zu ernähren. Es wird auch als Vormilch, Kolostralmilch, Biest (m.) bzw. Biestmilch (beides bei Kühen) oder Erstmilch bezeichnet und besteht aus Proteinen, Enzymen, Vitaminen, Mineralien, Wachstumsfaktoren, Aminosäuren und Antikörpern. Auf diese Weise wird die Stärkung und die Immunabwehr des Jungtiers oder Kindes unterstützt.

[...]

Kuh-Kolostrum

Bei Kühen wird das Kolostrum auch der „Biest“ oder „Biestmilch“ (in der Schweiz Brieschmilch) genannt. Umgangssprachlich sind besonders im südwestdeutschen Raum auch die Bezeichnungen Pfaff, Pfaffenmilch, Priestermilch und Kuhpriester bekannt.[1] Es gilt als gesundes Lebensmittel. Es gibt zahlreiche Studien zur Wirksamkeit von Kolostrum. Unter anderem soll Kolostrum einen gewissen Schutz vor Infektionskrankheiten bieten[2][3] und die Wundheilung, sowie die Regeneration geschädigter Darmschleimhaut unterstützen.[4] Kolostrum wird auch zur Mitbehandlung von Allergien, Bluthochdruck, Diabetes mellitus und Depressionen eingesetzt. Belege für die Wirksamkeit der Anwendung bei diesen Indikationen fehlen bisher."

[Quelle: http://de.wikipedia.org/wiki/Kolostralmilch. -- Zugriff am 2011-09-07]


2.15.163. Hunger


54c./d. aśanāyā bubhukṣā kṣud grāsas tu kavalārthakaḥ

अशनाया बुभुक्षा क्षुद् ग्रासस् तु कवलार्थकः ।५४ ख।

[Bezeichnungen für Hunger:]

  • अशनाया - Aśanāyā f.: Hunger
  • बुभुक्षा - bubhukṣā f.: Hunger
  • क्षुध् - kṣudh f.: Hunger

Colebrooke (1807): "Hunger."


2.15.164. Bissen


54c./d. aśanāyā bubhukṣā kṣud grāsas tu kavalārthakaḥ

अशनाया बुभुक्षा क्षुद् ग्रासस् तु कवलार्थकः ।५४ ख।

ग्रास - grāsa m.: Bissen hat die Bedeutung कवल - kavala m.: Mundvoll, Bissen


Colebrooke (1807): "A mouthful."


2.15.165. Gemeinsames Trinken


55a./b. sapītiḥ strī tulya-pānaṃ sagdhiḥ strī saha-bhojanam

सपीतिः स्त्री तुल्यपानं सग्धिः स्त्री सह-भोजनम् ।५५ क।

[Bezeichnungen für gemeinsames Trinken:]

  • सपीति - sapīti f.: gemeinsames Trinken
  • तुल्यपान - tulyapānam n.: Trinken mit Gleichen

Colebrooke (1807): "Drinking together."


सपीति - sapīti f.: gemeinsames Trinken



Abb.: सपीतिः । Mohandas Karamchand Gandhi (મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી) und der indische Vizekönig Louis Francis Albert Victor Nicholas George Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of Burma trinken gemeinsam Tee, 1947
[Bildquelle: Wikimedia. -- Public domain]


तुल्यपान - tulyapānam n.: Trinken mit Gleichen



Abb.: तुल्यपानम् । Jodhpur - जोधाणा, Rajasthan
[Bildquelle: Evgeniy Zotov. -- http://www.flickr.com/photos/zz77/2255585927/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


2.15.166. Gemeinsames Speisen


55a./b. sapītiḥ strī tulya-pānaṃ sagdhiḥ strī saha-bhojanam

सपीतिः स्त्री तुल्य-पानं सग्धिः स्त्री सहभोजनम् ।५५ क।

[Bezeichnungen für gemeinsames Speisen:]

  • सग्धि - sagdhi f.: gemeinsames Speisen, gemeinschaftliches Mahl
  • सहभोजन - saha-bhojana n.: gemeinsames Speisen

Colebrooke (1807): "Eating together."


सग्धि - sagdhi f.: gemeinsames Speisen, gemeinschaftliches Mahl



Abb.: सग्धिः । Hochzeitsmahl, Chennai, Tamil Nadu
[Bildquelle: swamysk. -- http://www.flickr.com/photos/swamysk/2317923383/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]


सहभोजन - saha-bhojana n.: gemeinsames Speisen



Abb.: सहभोजनम् । Raika school, Ahmedabad - અમદાવાદ, Gujarat
[Bildquelle: Sustainable sanitation. -- http://www.flickr.com/photos/gtzecosan/3384824242/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)] 


2.15.167. Durst


55c./d. udanyā tu pipāsā tṛṭ tarṣo jagdhis tu bhojanam

उदन्या तु पिपासा तृट् तषो जग्धिस् तु भोजनम् ।५५ ख।

[Bezeichnungen für Durst:]

  • उदन्या - udanyā f.: Verlangen nach Wasser
  • पिपासा - pipāsā f.: Durst
  • तृष् - tṛṣ f.: Durst
  • तर्ष - tarṣa m.: Durst, Verlangen, Gier

Colebrooke (1807): "Thirst."


उदन्या - udanyā f.: Verlangen nach Wasser



Abb.: उदन्या । "followers of Sherawali Mata doing sewa by offering free water to the thirsty", Phagwara - ਫਗਵਾੜਾ, Punjab
[Bildquelle: Sixtybolts. -- http://www.flickr.com/photos/sixtybolts/2442071637/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]


पिपासा - pipāsā f.: Durst



Abb.: पिपासा । "Mich dürstet!" (Johannesesevangelium 19, 28), Kolkata - কলকাতা, West Bengal
[Bildquelle: ben miller. -- http://www.flickr.com/photos/heisnofool/3364413454/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


तृष् - tṛṣ f.: Durst



Abb.: तृट् । Rajasthan
[Bildquelle: Hasier. -- http://www.flickr.com/photos/25785412@N00/351850373/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung)]


तर्ष - tarṣa m.: Durst, Verlangen, Gier



Abb.: तर्षः । Indien
[Bildquelle: Philippe DESMEURE. -- http://www.flickr.com/photos/phmoa/3351384744/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine Bearbeitung)] 


2.15.168. Essen


55c./d. udanyā tu pipāsā tṛṭ tarṣo jagdhis tu bhojanam
56a./b. jemanaṃ lepa āhāro nighāso nyāda ity api

उदन्या तु पिपासा तृट् तषो जग्धिस् तु भोजनम् ।५५ ख।
जेमनं लेप आहारो निघासो न्याद इत्य् अपि ।५६ क।

[Bezeichnungen für Essen:]

  • जग्धि - jagdhi f: Essen, Verzehren
  • भोजन - bhojana n.: Nahrung, Speise, Essen, Mahlzeit, Besitz
  • जेमन - jemana n.: Essen, Verzehren
  • लेप - lepa m.: Bestreichen, Anhaftendes, Fleck, Fett, Speise
  • आहार - āhāra m.: Einnahme, Nahrungsaufnahme, Speise
  • निघास - nighāsa m.: Verzehr, Futter, Nahrung
  • न्याद - nyāda m.: Essen

Colebrooke (1807): "Food."


जग्धि - jagdhi f: Essen, Verzehren



Abb.: जग्धिः । Langar (ਲੰਗਰ), Spanien
[Bildquelle:
GNNSJ / Wikimedia. -- GNU FDLicense]


भोजन - bhojana n.: Nahrung, Speise, Essen, Mahlzeit, Besitz



Abb.: भोजनम् । Rajput-Hochzeit
[Bildquelle: Jaisingh Rathore / Wikimedia. -- GNU FDLicense]


जेमन - jemana n.: Essen, Verzehren



Abb.: जेमनम् । Mas̱navī-i maʿnavī-Handschrift, Indien, 1663
[Bildquelle: Walters Art Museum Illuminated Manuscripts. -- http://www.flickr.com/photos/medmss/5758646602/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


लेप - lepa m.: Bestreichen, Anhaftendes, Fleck, Fett, Speise



Abb.: लेपः । Sadya (സദ്യ), Kerala
[Bildquelle: Rohan S. -- http://www.flickr.com/photos/roropics/4018803456/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung)] 


आहार - āhāra m.: Einnahme, Nahrungsaufnahme, Speise



Abb.: आहारः । "At Sringeri, every devotee is offered food in this huge dining hall. I took this photo just after we finished our meal and the ladies began cleaning up. The whole process of serving food and clearing away afterwards is incredibly efficient !", Sringeri - ಶೃಂಗೇರಿ, Karnataka
[Bildquelle: Suchana Seth. -- http://www.flickr.com/photos/suchana_seth/1937224802/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


निघास - nighāsa m.: Verzehr, Futter, Nahrung



Abb.: निघासः । Madurai - மதுரை, Tamil Nadu
[Bildquelle: Sistak. -- http://www.flickr.com/photos/94801434@N00/2711994265/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


न्याद - nyāda m.: Essen



Abb.: न्यादः । Jodhpur - जोधाणा, Rajasthan
[Bildquelle: Shreyans Bhansali. -- http://www.flickr.com/photos/thebigdurian/4532186198/. -- Zugriff am 2011-09-07. -- Creative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, share alike)]


2.15.169. Sattheit


56c./d. sauhityaṃ tarpaṇaṃ tṛptiḥ phelā bhuktasamujjhitam

सौहित्यं तर्पणं तृप्तिः फेला-भुक्तसमुज्झितम् ।५६ ख।

[Bezeichnungen für Sattheit:]

  • सौहित्य - sauhitya n.: Wohlbefinden, Befriedigung, Sättigung, Freundlichkeit
  • तर्पण - tarpaṇa n.: Sattwerden, Sattsein, Nahrung, Stärkung
  • तृप्ति - tṛpti f.: Sättigung, Sattheit, Zufriedenheit

Colebrooke (1807): "Satiety."


2.15.170. Essensreste


56c./d. sauhityaṃ tarpaṇaṃ tṛptiḥ phelā-bhuktasamujjhitam

सौहित्यं तर्पणं तृप्तिः फेला-भुक्तसमुज्झितम् ।५६ ख।

[Bezeichnungen für Essensreste:]

  • फेला - phelā f.: Speiserest
  • भुक्तसमुज्झित - bhuktasamujjhita n.: vom Essen Übriggelassenes

Colebrooke (1807): "Outs, leavings. Left at the meal ; or otherwise interpreted, dropped from the mouth."


2.15.171. Wunschgemäß


57a./b. kāmaṃ prakāmaṃ paryāptaṃ nikāmeṣṭaṃ yathepsitam

कामं प्रकामं पर्याप्तं निकामेष्टं यथेप्सितम् ।५७ क।

[Bezeichnungen für wunschgemäß:]

  • कामम् - kāmam adv.: wunschgemäß, gern
  • प्रकामम् - prakāmam adv.: nach Lust, nach Wunsch
  • पर्याप्तम् - paryāptam adv.: reichlich, genügend, hinreichend
  • निकामम् - nikāmam adv.: nach Wunsch, vollauf, reichlich
  • इष्टम् - iṣṭam adv.: nach Wunsch
  • यथेप्सितम् - yathepsitam adv.: wunschgemäß

Colebrooke (1807): "Voluntarily."


Zu vaiśyavargaḥ - Vers 57c - 78b (Viehzucht I: Hirten, Herden, Kälber, Stiere)