Sanskritkurs

26. Lektion 26

von Alois Payer

mailto:payer@payer.de

Zitierweise | cite as:

Payer, Alois <1944 - >: Sanskritkurs. -- 26. Lektion 26. -- Fassung vom 2008-12-. --  URL: http://www.payer.de/sanskritkurs/lektion26.htm                                        

Erstmals hier publiziert: 2008-12-18

Überarbeitungen: 2008-12-30 [Verbesserungen]

Anlass: Lehrveranstaltungen 1980 - 1984

©opyright: Dieser Text steht der Allgemeinheit zur Verfügung. Eine Verwertung in Publikationen, die über übliche Zitate hinausgeht, bedarf der ausdrücklichen Genehmigung des Verfassers

Dieser Text ist Teil der Abteilung Sanskrit  von Tüpfli's Global Village Library

Falls Sie die diakritischen Zeichen nicht dargestellt bekommen, installieren Sie eine Schrift mit Diakritika wie z.B. Tahoma.

Die Devanāgarī-Zeichen sind in Unicode kodiert. Sie benötigen also eine Unicode-Devanāgarī-Schrift.

Lektion 26

Übersicht

Zur Bildung des einfachen Futurs (ऌत्) benötigen wir noch folgende Gesetze des Wortsandhi:

1. Cerebralisationsgesetz für -s- im Wortinnern

-s- wird durch -ṣ- ersetzt, wenn k, r, l oder ein Vokal - außer a, ā - unmittelbar oder nur durch अनुस्वार oder विसर्ग getrennt vorausgeht und ein anderer Laut als ṛ, r folgt.

Diesem Sandhi folgt auch दुस्- vor tonlosen Gutturalen und Labialen in Komposita.

Beispiel:
तेषाम् (aus: te-sām)

aber:

तासाम् (tā-sām)

2. Cerebralisationsgesetz für Dentale im Wortinnern


Dentale Versclusslaute werden nach Retroflexen (inklusive -ṣ-) durch die entsprechenden Retroflexe ersetzt:
  • iṣ + -ta  = इष्ट
  • ti + sth +a + ti = तिष्ठति (ṣ wegen des vorangehenden i, ṭh wegen des dann vorausgehenden ṣ)

3. Wortsandhi für Palatal, Guttural, ṣ, h + -s

-k, -kh, -g, -gh; -c, -j; -ś, -ṣ; -h + s- » -kṣ
Beispiele siehe unten

4. Grassmannsches Hauchdissimilationsgesetz

Eine unmittelbare Folge zweier Aspirata (Aspirata - Vokal - Aspirata) hat den Verlust der Behauchung des ersten Lautes zur Folge:
Beispiel:
*dhu(gh) » du(g)h
Verliert infolge von Lautgesetzen der zweite Laut seine Behauchung, so tritt die Behauchung wieder beim ersten Laut auf.
Beispiele: siehen unten Futur von दुह् und  बुध्


Abb.: Hermann Graßmann (1809 - 1877)
Mathematiker und Indologe

5. Wortsandhi für -m, -n vor Zischlaut

Vor Zischlauten werden -n und -m durch -ṃ- ersetzt:
Beispiel: s. unten Futur von मन्

6. Gebrauch des einfachen Futurs (ऌत्, भविष्यन्ती f.)

Das Einfache Futur (ऌत्, भविष्यन्ती f.) drückt aus
  • die Zukunft
  • eine beabsichtigte oder gewollte Handlung ("ich werde gehen", "ich will gehen")
  • eine Erwartung ("es wird so geschehen")
  • Hoffnung
  • Befürchtung
  • Wahrscheinlichkeit
  • Meinung des Sprechenden
  • Befehl
Das Futur steht teilweise in Konkurrenz zum Optativ (siehe später).
z. B.
व्रतं करिष्यन्देवगृहं गच्छति = "Jemand, der ein Gelübde zu machen wünscht, geht zum Tempel,."



Abb.: व्रतं करिष्यन्देवगृहं गच्छति
Hampi = ಹಂಪೆ
[Bildquelle: mattlogelin. -- http://www.flickr.com/photos/mattlogelin/159113586/. -- Zugriff am 2008-12-18. -- NamensnennungKeine kommerzielle NutzungCreative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung)]

7. Bildung des einfachen Futurs (ऌत्, भविष्यन्ती  f.)

Einfaches Futur:
Futursstamm + Primärendung

 

Futurstamm:
(meist) hochstufige Wurzel + -sya
oder
(meist) hochstufige Wurzel + -i- + -sya (= - iṣya)
Welche Wurzel welche Bildung des Futurstamms hat, muss man mit den Stammformen lernen!
Im Allgemeinen stimmt Wurzelform und Bindevokal des Futurs mit dem Infinitiv überein.
Manche Wurzeln können das Futur optionell mit und ohne Bindevokal -i- bilden.
Das Partizip Parasmaipada des Futurs wird durch Anfügen des Suffixes -nt- an den Futurstamm gebildet, Femininum fakultativ auf -ntī oder -tī:

क्रृ :  करिष्यन्त्, करिष्यन्ती / करिष्यती
Beispiele:
Wurzel Futur 3. sg. P (Ā)
नी नेष्यति
भू भविष्यति (भो +  इ + स्य + ति)
दिश् देक्ष्यति (देश् + स्य + ति)
द्र्श् द्रक्ष्यति
पच् पक्ष्यति
प्रच्छ् प्रक्ष्यति
यज् यक्ष्यत्
सृज् स्रक्ष्यति
पद् पत्स्यति
अद् अत्स्यति
दुह् धोक्ष्यति (दोघ् +  स्य + ति)
बुध् भोत्स्यते (बोध् vor Stimmlosem = भोत्
मन् मंस्यते (मन् + स्य + ते)

8. Übung

Bilden Sie die in Zahl, Person und Genus verbi (Parasmaipada, Ātmanepada) entsprechenden Futurformen:

A) ohne Bindevokal -i-:
  1. अत्ति
  2. प्राप्नुवन्ति
  3. सम्यन्ति
  4. विजयन्ते
  5. दहन्
  6. आदिशन्ति
  7. दोग्धि
  8. पश्यति (Futur von दृश् bilden)
  9. उपानयन्ति
  10. पचति
  11. उपपद्यन्ते
  12. पिबति
  13. पृच्छति
  14. बुध्यन्ते
  15. मन्यते
  16. मुञ्चति
  17. यजते
  18. युध्यन्ते
  19. भजति
  20. कृषति
  21. क्रुध्यन्ति
  22. दुष्यति
  23. द्वेष्टि
  24. पान्ति
  25. सीदति
  26. लभते
  27. वक्ति
  28. प्रविशन्ति
  29. शक्नोति
  30. शृणोति
  31. सिञ्चति
  32. सुन्वन्ति
  33. सृजति
  34. स्तौति
  35. तिष्ठति
B) Mit Bindevokal -i-:
  1. अस्यति
  2. आसते
  3. इच्छति
  4. संस्करोति
  5. खादति
  6. लुभ्यति
  7. तनुते
  8. उपागच्छन्ति
  9. चरति
  10. जायन्ते
  11. नृत्यति
  12. सहते
  13. पतन्ति
  14. रोदिति
  15. प्रभवति
  16. म्रियन्ते (im Futur Parasmaipada)
  17. जीवन्ति
  18. रक्षति
  19. वदति
  20. स्मरति
  21. घ्नन्ति
  22. अर्हन्ति
  23. कुप्यन्ति
C) Futur optionell mit und ohne -i-:
  1. मुह्यन्ति
  2. वर्तते
  3. अश्नुवते (im Futur Parasmaipada)

Zu Lektion 27