Sanskritkurs

35. Lektion 35

von Alois Payer

mailto:payer@payer.de

Zitierweise | cite as:

Payer, Alois <1944 - >: Sanskritkurs. -- 35. Lektion 35. -- Fassung vom 2009-01-06. --  URL: http://www.payer.de/sanskritkurs/lektion35.htm                                            

Erstmals hier publiziert: 2008-12-28

Überarbeitungen: 2009-01-06 [Verbesserungen]

Anlass: Lehrveranstaltungen 1980 - 1984

©opyright: Dieser Text steht der Allgemeinheit zur Verfügung. Eine Verwertung in Publikationen, die über übliche Zitate hinausgeht, bedarf der ausdrücklichen Genehmigung des Verfassers

Dieser Text ist Teil der Abteilung Sanskrit  von Tüpfli's Global Village Library

Falls Sie die diakritischen Zeichen nicht dargestellt bekommen, installieren Sie eine Schrift mit Diakritika wie z.B. Tahoma.

Die Devanāgarī-Zeichen sind in Unicode kodiert. Sie benötigen also eine Unicode-Devanāgarī-Schrift.

Lektion 35

Übersicht

1. Perfekt Typ III: Starker Stamm Hochstufe/Dehnstufe

Bildung:

starker Stamm:

  • 3.sg.P: Dehnstufe
  • 2.sg.P: Hochstufe
  • 1.sg.P: wahlweise Hochstufe oder Dehnstufe

schwacher Stamm: siehe bei den Untertypen

1.1. Perfekt Typ IIIa: Starker Stamm Hochstufe/Dehnstufe, schwacher Stamm Tiefstufe

Bildung:

schwacher Stamm: Tiefstufe

Wird gebildet von Wurzeln der Typen:

  • (Konsonant)-(Konsonant) - i/ī/u/ū
  • (Konsonant) - ṛ

Vor vokalisch anlautender Endung wird ersetzt

  •  -i/-ī durch -iy
  • -u/-ū durch -uv,
  • -ṛ durch r

Beispiele:

Wurzel 3.sg.Perf.P 3.pl.Perf.P 3.sg.Perf.Ā 3.pl.Perf.Ā
इ 2P इयाय
iy-ai + a		 ईयुर्
i + iy + ur		    
नी 1U निनाय निन्युर्
ni-nī + ur		 निन्ये निन्यिरे
स्तु 2U तुष्टाव
tu + stau + a		 तुष्टुवुर्
tu + stuv-ur 		तुष्टुवे तुष्टुविरे
पू पुपाव
pu-pau + a		 पुपुवुर्
pu-puv-ur		 पुपुवे पुपुविरे
कृ चकार चक्रुर्
ca-kr-ur		 चक्रे चक्रिरे

1.2. Perfekt Typ IIIb: Starker Stamm Hochstufe/Dehnstufe, schwacher Stamm Hochstufe

Bildung:

schwacher Stamm: Hochstufe

Wird gebildet von Wurzeln der Typen:

  • (Konsonant)-(Konsonant)-ṝ
  • Konsonant-Konsonant-ṛ (d.h. Wurzeln auf -ṛ, wenn diesem mehrere Konsonanten vorausgehen)

Beispiele:

Wurzel 3.sg.Perf.P 3.pl.Perf.P 3.sg.Perf.Ā 3.pl.Perf.Ā
पॄ 3P पपार पपरुर्    
स्मृ 1P समार सस्मरुर्    
संस्कृ 8U सञ्चस्कार
sam + ca-skār-a		 सञ्चस्करुर् सञ्चस्करे सञ्चस्करिरे

2. Perfekt Typ IV: Wurzeln auf -ā / -ai

Bildung:

starker Stamm:

  • 3./1. sg. P Perfekt endet auf -au
  • 2. sg. P : Hochstufe -ā oder Tiefstufe -i

schwacher Stamm

  • vor Konsonant: Tiefstufe -i
  • vor Vokal: Tiefstufe Ø

Wird gebildet von Wurzeln auf -ā / -āi

Beispiel:

Wurzel 3.sg.Perf.P
1.sg.Perf.P		 3.pl.Perf.P 3.sg.Perf.Ā 3.pl.Perf.Ā
दा 3U ददौ 1 ददुर्
da-d-ur		 ददे ददिरे
da-d-i-re

1 die Form ददौ ist noch nicht befriedigend erklärt (siehe Thumb-Hauschild 1,2 S. 290ff.)

3. Perfekt Typ V: Wurzeln Konsonant-a-Konsonant

Bildung:

starker Stamm:

  • 3.sg.P: Dehnstufe
  • 2.sg.P: Hochstufe
  • 1.sg.P: wahlweise Hochstufe oder Dehnstufe

schwacher Stamm: siehe Untertypen

Wird gebildet von Wurzeln des Typs (Konsonant)-Konsonant-a-Konsonant

3.1. Perfekt Typ Va: schwacher Stamm Tiefstufe

Bildung

schwacher Stamm: Tiefstufe

Wird gebildet u.a. von den Wurzeln:

  • गम्
  • हन्
  • जन्
  • वच्
  • वद्
  • यज्

Beispiele:

Wurzel 3.sg.Perf.P 3.pl.Perf.P 3.sg.Perf.Ā 3.pl.Perf.Ā
गम् 1P जगाम जग्मुर्
ja-gm-ur		    
हन् 2P जघान
ja-ghān-a		 जघ्नुर्    
जन् 4Ā     जज्ञे
ja-jñ-e		 जज्ञिरे
वच् 2P उवाच ऊचुर्
u +ucur		    
वद् 1P उवाद ऊदुर् <उदे> <उदिरे>
यज् 1U इयाज ईजुर्
i + ij-ur		 ईजे ईजिरे

3.2. Perfekt Typ Vb: Wurzeln Konsonant-a-Konsonant, Anfangskonsonant kein Guttural, Aspirat, h. Schwacher Stamm ohne Reduplikation, mit -e-

Bildung:

schwacher Stamm: keine Reduplikation. Ersetzung des -a- der Wurzel durch -e-
(zur Erklärung siehe Thumb-Hauschild 1,2 S. 286f.)

Wird gebildet von Wurzeln mit -a- zwischen zwei einfachen Konsonanten, deren Anfangskonsonant in der Reduplikationssilbe nicht verändert wird (d.h. deren Anfangskonsonant kein Guttural, Aspirat oder h ist)

Beispiel:

Wurzel 3.sg.Perf.P 3.pl.Perf.P 3.sg.Perf.Ā 3.pl.Perf.Ā
पव् 1U पपाच पेचुर् पेचे पेचिरे

3.3. Perfekt Typ Vc: Wurzeln Konsonant-a-Konsonant. Schwacher Stamm Hochstufe

Bildung:

schwacher Stamm: Hochstufe

Wird gebildet von allen anderen Wurzeln mit mittlerem -a-, d.h. Wurzeln mit mittlerem -a-

  • die mit zwei Konsonanten beginnen
  • die mit Guttural beginnen
  • die mit Aspirat beginnen
  • die mit h beginnen

sofern sie nicht zu Perfekt Typ Va gehören.

Beispiel:

Wurzel 3.sg.Perf.P 3.pl.Perf.P 3.sg.Perf.Ā 3.pl.Perf.Ā
क्रम्  1U चक्राम चक्रमुर् चक्रमे चक्रमिरे

4. Wortliste

नश् 4P नश्यति : verloren gehen, zugrundegehen, verschwinden

Perf. Vb ननाश, नेशुर्
Fut. नशिष्यति । नङ्क्ष्यति
Kaus. नाशयति
PPP नष्ट

नश् + प्र 4P प्रणश्यति : verschwinden, verloren gehen, zugrundegehen

क्रम् 1U क्रामति, 4P क्राम्यति : schreiten, gehen

Perf. Vc चक्राम, चक्रमुर्
Fut. क्रमिष्यति
Pass. क्रम्यते
Kaus. क्रमयति
PPP क्रान्त
Inf. क्रमितुम्
Kaus. क्रमित्वा । क्रन्त्वा । क्रान्त्वा


Abb.: क्रामन्ति
[Bildquelle: Curt Carnemark / World Bank. -- http://www.flickr.com/photos/worldbank/2182732473/. -- Zugriff am 2008-12-28. -- NamensnennungKeine kommerzielle NutzungKeine BearbeitungCreative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, keine Bearbeitung)]  

गै 1P यायति (gai + a-ti): singen, in singendem Ton rezitieren, in gebundener Rede verkünden

Perf. IV जगौ, जगुर्
Fut. गास्यति
Pass. गीयते
Kaus. गापयति
PPP गीत
Inf. गातुम्

davon:

गीता f.: Lied Gesang


Abb.: जगुः
Kaadu Malleswara Temple, Bangalore = ಬೆಂಗಳೂರು
[Bildquelle: Samuelraj @. -- http://www.flickr.com/photos/samuelraj/2946969732/. -- Zugriff am 2008-12-28. -- NamensnennungKeine kommerzielle NutzungCreative Commons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung)]

5. Übung

A) Bilden Sie zu den folgenden Verbformen die entsprechenden Perfektformen:

  1. गायन्ति
  2. स्मरन्ति
  3. एष्यति
  4. गच्छन्ति
  5. कुरुते
  6. नेष्यन्ते
  7. जायते
  8. जानाति
  9. संस्करोति
  10. पुनीते
  11. बिभ्यति
  12. पिपुरति
  13. दत्ते
  14. यजन्ते
  15. भजन्ति unregelmäßig, nach Typ Vb!
  16. वक्ति
  17. अदधुः
  18. बिभ्रते
  19. मरिष्यन्ति
  20. अशक्नुवन्
  21. अवदन्
  22. अपिबत्
  23. अपान्
  24. अलभत
  25. अहन्
  26. मन्यन्ते
  27. अक्रामन्
  28. अशृण्वन्

  29. मिमते

    Abb.: मिमते
    Vadaseri
    [Bildquelle:     kifo. -- http://www.flickr.com/photos/turningpoint/2365474/. -- Zugriff am 2008-12-28. -- NamensnennungWeitergabe unter gleichen BedingungenCreative Commons Lizenz (Namensnennung, share alike)]
     

  30. अपद्यत
  31. सुनोति
  32. अतिष्ठत्
  33. पतिष्यन्ति
  34. अपचत्
  35. अजहुर्
  36. धक्ष्यन्ति
  37. स्तौति
  38. तनुते
  39. अचरत्
  40. जुह्वति
  41. अहरत्

B) Übersetzen Sie:

एकस्मिन्नेव काले क्षत्रियो महान्यष्टु्मुपचक्रमे । तस्य यज्ञपशुमिन्द्रो जहार । प्रनष्टे तु पशौ दुर्ब्राह्मणः क्षत्रियमब्रवीत् । पशुर्हृतः क्षत्रियस्य दुर्नयादिति ॥१॥

रामो ऽपुत्र आस । स पुत्रमियेष न तु लेभे । तस्माद्देवानीजे ब्रह्मचर्यादिव्रतानि च चकार । देवा रामस्येष्टिं शुश्रुवू रामाय चेष्टपुत्रं ददुः ॥२॥

ब्राह्मण्यो यज्ञाय घृतं पेचुः । ब्राह्मणीषु पचन्तीषु ब्राह्मणा यज्ञस्थानं सञ्चस्करुः । ततः क्षत्रियाः शिवादिदेवानीजिरे ब्राह्मणाश्चेजुः ॥३॥


Abb.: ... ब्राह्मणाश्चेजुः
यज्ञ, Shiva ashram, Kothavala, Ganeshpuri, 80 km von Mumbai (मुंबई) entfernt
[Bildquelle: Dey. -- http://www.flickr.com/photos/dey/462784131/.  -- Zugriff am 2008-12-28. -- NamensnennungKeine kommerzielle NutzungWeitergabe unter gleichen BedingungenCreative Comons Lizenz (Namensnennung, keine kommerzielle Nutzung, Share alike)] 

अर्हन्तः कुलबन्धनं बिभिदुर्लोभं च क्रोधं च मोहं च रुरुधुः सत्यं प्रजज्ञुर्दुःखान्मुक्ता मोक्षसुखमापुः ॥४॥

C) Wandeln Sie die Sätze der Übung B) um, indem Sie Perfekta durch Imperfekta ersetzen.

Zu Lektion 36