Kompiliert von Alois Payer
Zitierweise | cite as:
Payer, Alois <1944 - >: Meḷakartā Rāgas. -- (Materialien zur karnatischen Musik ; 2). -- Fassung vom 2017-03-24. -- URL: http://www.payer.de/karnatischemusik/karnatisch02.htm
Erstmals veröffentlicht: 2009-04-16
Überarbeitungen: 2017-03-24 [Ergänzungen] ; 2009-05-12 [Ergänzungen] ; 2009-04-18 [Ergänzungen]
©opyright: Creative Commons Licence (by, no commercial use)
Dieser Text ist Teil der Abteilung Sanskrit von Tüpfli's Global Village Library
| "At the present day, however, it is absolutely impossible for
anyone to gather an accurate knowledge of the principles of Hindu music without the aid of
learned natives, a practical acquaintance with the capabilities of their instruments,
and without consulting the best living performers—things that few persons have opportunity or leisure to attempt." Day, C. R. (Charles Russell) <1860-1900>: The music and musical instruments of southern India and the Deccan. -- London & New York : Novello, 1891. -- xvi, 173 S. : Ill. ; 25cm. -- S. 7 |
Siehe dazu auch die CD:
Abb.: Umschlagcover
72 Melakarta Raga lessons with Jayadeva Astapadis / Nookala Chinna Satyanarayana ; Sitalakshmi C. Nunna. -- 2008. -- 2 CDs. -- (Swathi's Sanskriti Series). -- ASIN: B002BSAZVS
Das Album auf Spotify:
URI: spotify:album:0yiT27NyzRFfjxNS5fgg3t
URL: https://open.spotify.com/album/0yiT27NyzRFfjxNS5fgg3t
Das heutige System der karnatischen Tonreihen (Meḷakartā) geht auf Veṅkaṭamakhin (17. Jhdt. n. Chr.) in dessen Werk Caturdaṇḍiprakāśikā zurück. Grundlage sind 12 स्वरस्थान = svarasthāna = Tonstandorte, die die Oktave in 12 gleiche Teile zerlegen (siehe: Tonmaterial und Notation). Auf jedem dieser Tonstandorte kann sich entsprechend eine der sieben Tonstufen (sa ri ga ma pa dha ni) "niederlassen". Durch Kombinatorik ergeben sich daraus die 72 Meḷakartā Rāga, d.h. heptatonischen (7-Ton) Tonreihen oder Modi.
In der Schreibung der Namen der einzelnen Meḷas herrscht das reine Chaos. Ich folge hier der (meistens) korrekten Schreibweise, wie sie zu finden ist bei:
Kuckertz, Josef <1930 - >: Form und Melodiebildung der karnatischen Musik Südindiens : im Umkreis der vorderorientalischen und der nordindischen Kunstmusik / von Josef Kuckertz. - Wiesbaden : Harrassowitz, 1970. -- 2 Bde (Schriftenreihe des Südasien-Instituts der Universität Heidelberg). -- Bd. 1, S. 94f.
Devanāgarī und Kannaresisch ist meine eigene Umschrift, in Tamil folge ich der Tamil-Wikipedia, auch wenn sich diese von der Sanskritschreibung unterscheidet.
Um die Abstände der Tonstufen in den einzelnen Meḷas auf der Klaviertastatur zu verdeutlichen, wurde sa willkürlich = c1 gesetzt. sa und damit der ganze Meḷa ist beliebig transponierbar, je nach den Gegebenheiten der Stimme und der Instrumente.
Im Folgenden werden nur die Meḷas der entsprechenden Rāgas gegeben. Ein Rāga ist aber VIEL mehr als nur ein Meḷa:
| "It should be noted that
Harikāmbhoji mela and Harikāmbhoji raga are two distinct entities.
The former is the mere bony stuff, while the latter is the full
fledged raga, shining in all its life, flesh, blood and melodic
beauty." Sambamoorthy, P. <1901 - 1973>: South Indian music. -- Book III. -- Reprint of the 7th ed., 1973 -- Chennai : Indian Publishing House, 2008. -- S. 51 |
| "Das Melakarta-System hat einen
praktischen Nutzen; Es ist inzwischen so sehr in das Bewusstsein
aller Musikinteressierten gedrungen, dass man sich mit seiner Hilfe
über die in jedem Rāga vorliegende Varietät der Töne verständigen
kann. Sagt man z.B. "Dhanyāsi ist ein Janya-rāga von Hanumattoḍi, 8.
Mela", so bedeutet dies: Die Dhanyāsi-Reihe sa ri ma pa ni sa - sa
ni dha pa ma ga ri sa hat die Tonhöhen sa - śuddha ri - śuddha ga -
śuddha ma - pa - śuddha dha - śuddha ni, d.i. europäisch notiert: c
des es f g as b c; gleichfalls europäisch notiert ist dann die
Dhanyāsi-Reihe zu lesen: c des f g b c - c b as g f es des c." Kuckertz, Josef <1930 - >: Form und Melodiebildung der karnatischen Musik Südindiens : im Umkreis der vorderorientalischen und der nordindischen Kunstmusik / von Josef Kuckertz. - Wiesbaden : Harrassowitz, 1970. -- 2 Bde (Schriftenreihe des Südasien-Instituts der Universität Heidelberg). -- Bd. 1, S. 96.
|
Die Meḷa sind in 12 Kreise (cakra) á 6 Rāga eingeteilt. Innerhalb eines cakra werden die Rāga mit folgenden Silben (nach dem Kaṭapayādi-System) gezählt:
pā
śri
go
bhu
mā
ṣa
agni-go bedeutet also 3. Mela im 3. Cakra = Māyāmālavagauḷa
A. शुद्धमध्यमचक्राणि
|
B. प्रतिमध्यमचक्राणी
|
1. इन्दुचक्र - Inducakraಇನ್ದುಚಕ್ರ இந்து (Indu = 1 Mond)
1. कनकांगी = Kanakāṅgī ಕನಕಾಙ್ಗೀ கனகாங்கி
2. रत्नांगी = Ratnāṅgī ರತ್ನಾಙ್ಗೀ ரத்னாங்கி
3. गानमूर्ति = Gānamūrti ಗಾನಮೂರ್ತಿ கானமூர்த்தி
4. वनस्पति = Vanaspati ವನಸ್ಪತಿ வனஸ்பதி
5. मानवती = Mānavatī ಮಾನವತೀ மானவதி
6. तानरूपी = Tānarūpī ತಾನರೂಪೀ தானரூபி
|
7. ऋषिचक्र - Ṛṣicakraಋಷಿಚಕ್ರ ரிஷி (ṛiṣi = 7 Ṛṣis)
37. सालग = Sālaga ಸಾಲಗ சாலகம்
38. जलार्णव = Jalārṇava ಜಲಾರ್ಣವ ஜலார்ணவம்
39. झालवराळी = Jhālavarāḷī ಝಾಲವರಾಲೀ ஜாலவராளி
40. नवनीत = Navanīta ನವನೀತ நவநீதம்
41. पावनी = Pāvanī ಪಾವನೀ பாவனி
42. रघुप्रिया = Raghupriyā ರಘುಪ್ರಿಯಾ ரகுப்பிரியா
|
2. नेत्रचक्र - Netracakraನೇತ್ರಚಕ್ರ நேத்ர (Netra = 2 Augen)
7. सेनापति = Senāpati ಸೇನಾಪತಿ சேனாவதி
8. हनुमत्तोडी = Hanumattoḍī ಹನುಮತ್ತೋಡೀ ஹனுமத்தோடி Entspricht dem phrygischen Modus
9. धेनुका = Dhenukā ಧೇನುಕಾ தேனுக
10. नाटकप्रिया = Nāṭakapriyā ನಾಟಕಪ್ರಿಯಾ நாடகப்பிரியா
11. कोकिलप्रिया = Kokilapriyā ಕೋಕಿಲಪ್ರಿಯಾ கோகிலப்பிரியா
12. रूपवती = Rūpavatī ರೂಪವತೀ ரூபவதி
|
8. वसुचक्र - Vasucakraವಸುಚಕ್ರ வசு (vasu = 8 Vasus)
43. गवाम्भोधि = Gavāmbhodhi ಗವಾಮ್ಭೋಧಿ கவாம்போதி
44. भवप्रिया = Bhavapriyā ಭವಪ್ರಿಯಾ பவப்பிரியா
45. शुभापन्तुवराळी = Śubhāpantuvarāḷī ಶುಭಾಪನ್ತುವರಾಲೀ சுபபந்துவராளி
46. षड्विधमार्गिणी = Ṣaḍvidhamārgiṇī ಷಡ್ವಿಧಮಾರ್ಗಿಣೀ ஷட்விதமார்க்கிணி
47. सुवर्णांगी = Suvarṇāṅgī ಸುವರ್ಣಾಙ್ಗೀ சுவர்ணாங்கி
48. दिव्यमणि = Divyamaṇi ದಿವ್ಯಮಣಿ திவ்யமணி
|
3. अग्निचक्र - Agnicakraಅಗ್ನಿಚಕ್ರ அக்னி (Agni = 3 Feuer <Feuer, Blitz, Sonne>)
13. गायकप्रिया = Gāyakapriyā ಗಾಯಕಪ್ರಿಯಾ காயகப்பிரியா
14. वकुलाभरण = Vakulābharaṇa ವಕುಲಾಭರಣ வகுளாபரணம்
15. मायामाळवगौळ = Māyāmālavagauḷa ಮಾಯಾಮಾಲವಗೌಳ மாயாமாளவகௌளை
16. चक्रवाक = Cakravāka ಚಕ್ರವಾಕ சக்ரவாகம்
17. सूर्यकांत = Sūryakānta ಸೂರ್ಯಕಾನ್ತ சூர்யகாந்தம்
18. हाटकाम्बरी = Hāṭakāmbarī ಹಾಟಕಾಮ್ಬರೀ ஹாடகாம்பரி
|
9. ब्रह्मचक्र - Brahmacakraಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ರ பிரம்ம (brahma = 9 Brahmās = Prajāpatis)
49. धवलाम्बरी = Dhavalāmbarī ಧವಲಾಮ್ಬರೀ தவளாம்பரி
50. नामनारायणी = Nāmanārāyaṇī ನಾಮನಾರಾಯಣೀ நாமநாராயணி
51. कामवर्धनी = Kāmavardhanī ಕಾಮವರ್ಧನೀ காமவர்த்தனி
52. रामप्रिया = Rāmapriyā ರಾಮಪ್ರಿಯಾ ராமப்பிரியா
53. गमनश्रमा = Gamanaśramā ಗಮನಶ್ರಮಾ கமனாச்ரம
54. विश्वंभरी = Viśvaṃbharī ವಿಶ್ವಮ್ಭರೀ விஷ்வம்பரி
|
4. वेदचक्र - Vedacakraವೇದಚಕ್ರ வேத (Veda = 4 Veden)
19. झंकारध्वनि = Jhaṅkāradhvani ಝಙ್ಕಾರಧ್ವನಿ ஜங்காரத்வனி
20. नठभैरवी / नरभैरवी = Naṭhabhairavī / Narabhairavī ನಠಭೈರವೀ / ನರಭೈರವೀ நடபைரவி Entspricht dem aeolischen Modus
21. कीरवाणी = Kīravāṇī ಕೀರವಾಣೀ கீரவாணி Entspricht harmonischem Moll
22. खरहरप्रिय = Kharaharapriya ಖರಹರಪ್ರಿಯ கரகரப்பிரியா entspricht dem dorischen Modus
23. गौरीमनोहरी = Gaurīmanoharī ಗೌರೀಮನೋಹರೀ கௌரிமனோகரி
24. वरुणप्रिया = Varuṇapriyā ವರುಣಪ್ರಿಯಾ வருணப்பிரியா
|
10. दिश्चक्र - Diścakraದಿಶ್ಚಕ್ರ திசி (diś = 10 Himmelsrichtungen)
55. श्यामलांगी = Śyāmalāṅgī ಶ್ಯಾಮಲಾಙ್ಗೀ சியாமளாங்கி
56. षण्मुखप्रिया = Ṣaṇmukhapriyā ಷಣ್ಮುಖಪ್ರಿಯಾ சண்முகப்பிரியா
57. सिंहेन्द्रमध्यमा = Siṃhendramadhyamā ಸಿಂಹೇನ್ದ್ರಮಧ್ಯಮಾ சிம்மேந்திரமத்திமம்
58. हेमवती = Hemavatī ಹೇಮವತೀ ஹேமவதி
59. धर्मवती = Dharmavatī ಧರ್ಮವತೀ தர்மவதி
60. नीतिमती = Nītimatī ನೀತಿಮತೀ நீதிமதி
|
5. बाणचक्र - Bāṇacakraಬಾಣಚಕ್ರ பாண (bāṇa = 5 (Blumen-)Pfeile des Liebesgottes Kāma)
25. माररञ्जनी = Mārarañjanī ಮಾರರಞ್ಜನೀ மாரரஞ்சனி
26. चारुकेशी = Cārukeśī ಚಾರುಕೇಶೀ சாருகேசி
27. सरसांगी = Sarasāṅgī ಸರಸಾಙ್ಗೀ சரசாங்கி
28. हरिकाम्भोजी = Harikāmbhojī ಹರಿಕಾಮ್ಭೋಜೀ ஹரிகாம்போஜி Entspricht dem mixolydischen Modus
29. धीरशंकराभरण = Dhīraśaṅkarābharaṇa ಧೀರಶಙ್ಕರಾಭರಣ தீரசங்கராபரணம் entspricht Dur / ionischer Modus
30. नागानंदिनी = Nāgānandinī ನಾಗಾನನ್ದಿನೀ நாகாநந்தினி
|
11. रुद्रचक्र - Rudracakraರುದ್ರಚಕ್ರ ருத்ர (rudra = 11 Rudras)
61. कान्तामणि = Kāntāmaṇi ಕಾನ್ತಾಮಣಿ காந்தாமணி
62. रिषभप्रिया (statt ऋषभप्रिया) = Riṣabhapriyā (statt Ṛṣabhapriyā) ರಿಷಭಪ್ರಿಯಾ ரிஷபப்பிரியா
63. लतांगी = Latāṅgī ಲತಾಙ್ಗೀ லதாங்கி
64. वाचस्पति = Vācaspati ವಾಚಸ್ಪತಿ வாசஸ்பதி
65. मेचकल्याणी = Mecakalyāṇī ಮೇಚಕಲ್ಯಾಣೀ மேசகல்யாணி Entspricht dem lydischen Modus
66. चित्राम्बरी = Citrāmbarī ಚಿತ್ರಾಮ್ಬರೀ சித்ராம்பரி
|
6. ऋतुचक्र - Ṛtucakraಋತುಚಕ್ರ ருது (ṛtu = 6 Jahreszeiten)
31. यागप्रिया = Yāgapriyā ಯಾಗಪ್ರಿಯಾ யாகப்பிரியா
32. रागवर्धनी = Rāgavardhanī ರಾಗವರ್ಧನೀ ராகவர்த்தனி
33. गांगेयभूषणी = Gāṅgeyabhūṣaṇī ಗಾಙ್ಗೇಯಭೂಷಣೀ காங்கேயபூஷணி
34. वागधीश्वरी = Vāgadhīśvarī ವಾಗಾಧಿಶ್ವರೀ வாகதீச்வரி
35. शूलिनी = Śūlinī ಶೂಲಿನೀ சூலினி
36. चलनाट = Calanāṭa ಚಲನಾಟ சலநாட
|
12. आदित्यचक्र - Ādityacakraಆದಿತ್ಯಚಕ್ರ ஆதித்ய (āditya = 12 Ādityas)
67. सुचरित्रा = Sucaritrā ಸುಚರಿತ್ರಾ சுசரித்ர
68. ज्योतिःस्वरूपिणी = Jyotiḥsvarūpiṇī ಜ್ಯೋತಿಃಸ್ವರೂಪಿಣೀ ஜோதிஸ்வரூபிணி
69. धातुवर्धनी = Dhātuvardhanī ಧತುವರ್ಧನೀ தாதுவர்த்தனி
70. नासिकाभूषणी = Nāsikābhūṣaṇī ನಾಸಿಕಾಭೂಷಣೀ நாசிகாபூஷணி
71. कोसल = Kosala ಕೋಸಲ கோசலம்
72. रसिकप्रिया = Rasikapriyā ರಸಿಕಪ್ರಿಯಾ ரசிகப்பிரியா
|
Aus den ersten beiden Silben der Namen der Rāgas kann man nach dem Kaṭapayādi-System die Nummer der Stellung ersehen, wenn man die beiden Ziffern vertauscht:
Ziffernangabe nach dem Kaṭapayādi-System.
Systeme der Bezeichnung von Ziffern durch Nicht-Ziffern:
kaṭapayādi:Definition nach der Sadratnamālā (Zitat bei K. Kunjunni Raja: Astronomy and mathematics in Kerala. - In: The Adyar Libraray bulletin. - vol XXVII (1963). - S. 123):
d.h.:नञावचश्च शून्यानि
संख्याः कटपयादयः ।
मिश्रे तूपान्तहल्संख्या
न च चिन्त्यो हलः स्वरः ॥na-ñāv acaś ca śūnyāni
saṃkhyāḥ kaṭapayādayaḥ
miśre tūpānta-hal saṃkhyā
na ca cintyo halaḥ svaraḥ
"n, ñ, sowie [Anfangs-]Vokale (ac) bedeuten "Null",
Zahlen sind k, ṭ, p, y und die jeweils darauffolgenden Laute,
bei Doppelkonsonanten bedeutet der zweite Konsonant (hal) eine Zahl,
Vokale nach einem Konsonanten zählen nicht."
Anfangsvokale = 0Vokal nach Konsonant: kein Zahlenwert k=1, kh=2, g=3, gh=4, ng=5 ; c=6, ch=7, j=8, jh=9, ñ=0
ṭ=1, ṭh=2, ḍ=3, ḍh=4, ṇ=5 ; t=6, th=7, d=8, dh=9, n=0p=1, ph=2, b=3, bh=4, m=5
y=1, r=2, l=3, v=4 ; ś=5, ṣ=6, s=7, h=8, ḷ=9
Doppelkonsonant: zweiter Konsonant zählt
Beispiel: śūlinī: ś = 5, l = 3, umgedreht 35 = 35. Meḷakartā-Rāga.
